| Brama Opatowska jest jedyną zachowaną z czterech bram miejskich. Po najeździe Litwinów 1349 roku i zniszczeniu fundowanych przez księcia Leszka Czarnego fortyfikacji drewniano-ziemnych, wzniesiono w połowie XIV wieku z fundacji króla Kazimierza Wielkiego system murów obronnych (o wysokości ok. 8-9 m i grubości ok. 2 m.), z czterema bramami wjazdowymi (Krakowską, Lubelską, Zawichojską i Opatowską), dwiema furtami dla ruchu pieszego, oraz 21 basztami obronnymi umieszczonym w obwodzie murów. Nazwy bram bram pochodziły od nazw miejscowości, do których prowadziły trakty wybiegające przez te bramy. Już w XVII wieku uległa zniszczeniu Brama Lubelska, na skutek osuwania się lessowej skarpy. W 1850 rozebrano mocno pochyloną Bramę Zawichojską, zaś 1874 podobny los spotkał Bramę Krakowską - uszkodzoną podczas wysadzenia zamku przez Szwedów 1656 roku. Wieża bramna wzniesiona została po poplowie XIV wieku, w stylu gotyckim, na planie zbliżonym do kwadratu. Zbudowano ją z cegły i ozdobiono w połowie wysokości i w zwieńczeniu fryzem z układanej na kant cegły. Renesansowa attyka składająca się z arkadowej ściany i grzebienia ze sterczynami w formie tzw. "jaskółczych ogonów" rozdzielonych ażurową ceglaną kratą została dobudowana w XVI wieku z fundacji sławnego sandomierskiego lekarza Stanisława Bartolona. Otwór bramny zabezpieczony był przed bezpośrednim atakiem przedbramiem, którego otwór był zamykany mostem zwodzonym. Przedbramie było połączonę z bramą tzw. "szyją bramną", zmuszającą napastnika do ataku niewielkimi siłami ściśniętymi w wąskim tunelu, gdzie był łatwym celem dla łuczników i kuszników. Z góry na atakujących miotano kamienie i belki, lano goracą smołę i olej. Ostrołukowy, gotycki otwór bramny był zamykany po zewnętrznej stronie tzw. "broną", czyli kratą z drewna debowego, okutą żelazem, osadzoną i spuszczaną na linie w "prowadnicy", wystających fragmentach muru po lewej i prawej stronie otworu bramnego. Po wewnętrznej stronie otwór bramny był zamykany masywnym i wieżejami mocno okutymi żelazem i zaryglowanym belkami.
|
brama opatowska 
